BENİM ŞEHİRLERİM

Dünyada mekân bazında aidiyet sorunu yaşayan birisiyim aslında. Bana, insanlarla ilk tanışmalarımda nereli olduğum sorulduğunda cevap verirken dünyaya ait olmadığımı belirterek söze girme ihtiyacı hissederim. Kuşkusuz benim de az ya da çok içinde yaşadığım, kişiliğime katkı yapan, hatıralarımı sokaklarına emanet ettiğim, insana ait duyguların envai çeşidini tecrübe ettiğim, hep isteyip de bir türlü kendisine uğramak nasip olmayan nice şehirlerim var. Üstelik bu yerler dünyanın dört bir tarafında. Çünkü şehir, kültürün ve medeniyetin merkezidir. Medeniyet kurma iddiasını taşıyan herkes şehirli olmak ya da bir şekilde şehri hayatın merkezine almak durumundadır. Dünya coğrafyasına baktığımızda şehir doğuda, kent ise batıdadır. Şehirde hayat, kentte yaşam vardır; hayat, yaşamdan daha canlıdır. Kent, son kertede ölümlü ve öldürücü iken şehirse doğurucu ve hayat vericidir.

İnsanlık tekrar nefes almak istiyorsa kentten şehre doğru bir dönüşüm gerçekleştirmek durumundadır. Kenti kahkahasından şehri ise tebessümünden tanıyabiliriz. Kenti Shakspeare ve Balzac beslerken şehir Yunus Emre’den, Mevlana’dan sorulur. Bu yüzden Tokyo, Pekin ve Tiflis doğudayken batının kenti; Üsküp, Saray Bosna ve Edirne batıdayken doğunun şehridirler. Batı ve doğu kavramları coğrafi olmaktan çok kültürel kodlarla anlaşılması gereken kelimelerdir.  Bazen batıda doğulu bir şehire bazen de doğuda batılı bir kente rastlamak mümkündür. Kentte zaman şehirde vakit kavramına göre hayat inşa edilir. Kentin, iş ve işlemlerinde belge belirleyici iken şehrin ilişkilerinde sözün ağırlığı kendini hissettirir. Kent, para, şeytan ve dünya için şehirse insan, ahiret ve Allah için inşa edilmiştir.

Ahmet Hamdi TANPINAR’ın Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul’dan oluşan BEŞ ŞEHİR’ine uymasa da Fethiye, Samsun, Batman, Muğla ve Ankara’da çeşitli süreler ikamet etmiş birisi olarak kendi şehirlerimi saymam istense elbette başa Mekke-i Mükerreme’yi koyarım. Elbette hemen yanı başına nurlu şehir Medine’yi yerleştiririm. Kudüs-ü Şerif, henüz gidemesem de rüyalarımda cihadımın merkezini teşkil eder. Bağdat’a atılan her bomba benim ruhumun yaralarını bir kez daha dağlamaktadır. Şam’da bir akşam soluklanmak her Müslüman’ın özlemi değil midir? Buhara ve Semerkant, ruhumu arındırmak için her tatil başlangıcında bana gelmiyor musun bu yaz da diye sitemine muhatap olduğum eskimez iki yurt.

Rüzgârın başkenti Bakü’de bir mevsim kışlamaya eminim siz de hayır diyemezsiniz. Tebriz, İsfahan, Tahran kilim deseninde birer motiftir yüreğimde. Mohaçkale, Caharkale(Grozni),  Urumçi,  şanlı direnişin sancağıdır. Batum, Bişkek, Almaatı, Taşkent, Aşkabat, İslamabad, Kabil, Meazr-ı Şerif kökümün derinliğini tescil ederler. Cakarta, Kuala Lumpur, Kazan, Dakka ve Kahire gönül coğrafyamın yapı taşlarıdır. Saray Bosna, 1993’ten sonra yeniden kendi varlığından cümle İslam âlemini haberdar eden bir diğer şehrim. Yüzyılımızın Bilge Kralı Aliye İZZETBEGOVİÇ ona emanet.

 İstanbul, kutlu bir övgüye mazhar oluşuyla her daim şehirlerin vazgeçilemeyenidir. İstanbul Mekke, Medine ve Kudüs’ün bir şubesidir; sancaktarıdır. Eba Eyyüp El Ensari İstanbul’un manevi kaskosudur. Oralarda alınan kararlar İstanbul eliyle hayata geçirilir. İstanbul son yüzyılda emirlerin şehri olarak vazifelendirilmiştir. İstanbul kendisini kent yapma girişimlerine tüm benliğiyle direnen bir şehridir. İstanbul müjdenin kentidir ve öyle kalmalıdır. İstanbul aşkın ve muhabbetin şehridir ve bu özelliğini korumalıdır. Ayasofya İstanbul’un rumuzudur ve behemehâl ibadete açılmalıdır.

 Büyük Fotoğraf’a düşen görüntü, tüm günlük cazibelerine rağmen Paris, Londra, Berlin, Moskova, Newyork ve Roma batan kentlerken Mekke, Medine, Bağdat, Şam, Buhara ve İstanbul doğan şehirlerdir. Kendi hesabıma batan kentlerin üstünde uçmaktansa doğan şehirlerin sokaklarında kaybolmayı yeğlerim. Çünkü kent keskin hatlar, modern binalar, teknoloji çılgınlıkları algısıyla birlikte gelirken zihnimize; şehirde kültür, medeniyet, şahsiyet ve kimlik en belirgin niteliktir. Kentte her şey insan ürünü iken şehirde Yaratıcı ile insanın rabıtası kesilmemiştir henüz. Kentin heyula gibi siluetleri sizi günlük hayatta sıkboğaz ederken şehrin inançla yoğrulmuş surlarında alnınızı dayadığınız vakit bir eskimez sütuna medeniyet çeşmesinden gürül gürül tecrübe içersiniz. Kentte bugün varken şehrin dünü, bugünü ve yarını kapsayan bir kuşatıcılığı söz konusudur. Kent sürekli insandan bir şeyler alıp götürürken şehir insanı her manada besler ve ona hüviyet kazandırır. Kenti kurmak ve yıkmak çok kolayken şehirde bu mesele o kadar kolay değildir. Kentte görüntü, şehirde karakter ön plandadır. Şehrin sakinleri kentinse kalabalığı vardır. Ne mutlu doğuran şehirlere ve o şehrin sakinlerine… Şu kadar var ki güneş doğudan gelir… Bana aidiyet duyduğun kenti ya da şehrini söyle, sana kim olduğunu söyleyivereyim…

v     ÇAĞRI: Hak edenlerin ramazan bayramını tebrik ediyorum. Bu vesileyle her ‘Ben müslümanım!’ diyeni, en azından bir yetimi sevindirmeye davet ediyorum.